Polska Wschodnia stawia na nowoczesną kolej. 30 grudnia 2024 r. podpisano umowę o dofinansowanie modernizacji linii kolejowych nr 25, 74, 78 na odcinku Stalowa Wola -Tarnobrzeg – Sandomierz – Ocice – Padew. To inwestycja, która domknie układ nowoczesnych linii kolejowych w południowej części makroregionu. Całość będzie kosztować 1 mld 156 mln zł, z czego 798,7 mln zł to dofinansowanie z programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej.
Modernizacja obejmie trzy odcinki linii kolejowych w woj. podkarpackim i świętokrzyskim:
- LK nr 25 na odcinku Sandomierz – Padew,
- LK nr 74 na odcinku Stalowa Wola Rozwadów – Tarnobrzeg,
- LK nr 78 na odcinku Sandomierz – Grębów.
W ramach projektu wymieniona zostanie nawierzchnia torów oraz zmodernizowana sieć trakcyjna. Przebudowanych będzie osiem mostów kolejowych. Ponadto odnowione zostaną trzy stacje kolejowe (Grębów, Tarnobrzeg i Chmielów) oraz trzy przystanki osobowe (Wielowieś, Dąbrowica Małopolska, Turbia). Mieszkańcy zyskają też siedem całkiem nowych przystanków, na których będą zatrzymywały się pociągi (Tarnobrzeg Sobów, Tarnobrzeg Ocice, Tarnobrzeg Olszynka, Kępie Zaleszańskie, Zbydniów, Skopanie, Padew Narodowa).
Dokumentację potrzebną do uruchomienia inwestycji na „Trójstyku” przygotowano ze wsparciem środków POPW 2014-2020. Dzięki modernizacji linii skróci się czas podróży, zwiększy punktualność i częstotliwość połączeń. Pociągi pasażerskie będą mogły osiągać prędkość do 200 km/h, a towarowe do 120 km/h. Komfort korzystania z kolei zwiększą modernizacja peronów i nowe systemy informacji pasażerskiej. Przystanki i stacje będą dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Prace potrwają do końca I kwartału 2028 roku.
Projekt jest zwany „Trójstykiem”, gdyż połączy inwestycje kolejowe już zrealizowane w poprzednim Programie Polska Wschodnia 2014-2020 (POPW 2014-2020). Były to: linia kolejowa nr 25 na odc. Skarżysko Kamienna – Sandomierz oraz linia kolejowa nr 68 na odc. Lublin – Stalowa Wola Rozwadów.
Nowoczesna kolej w Polsce Wschodniej
Inwestycje w kolej w Polsce Wschodniej to ważny element zwiększania dostępności makroregionu – dla mieszkańców, przedsiębiorców i wszystkich podróżnych. W latach 2016-2024, z Funduszy Europejskich w Programie Polska Wschodnia zainwestowano w sektor kolejowy 1,7 mld zł. Zrealizowano 7 projektów inwestycyjnych oraz 2 projekty dokumentacyjne. Zmodernizowano ponad 540 km linii kolejowych, 134 stacji i przystanków oraz 10 dworców kolejowych. Infrastruktura została wyposażona w nowoczesne rozwiązania informatyczne dla skuteczniejszego zarządzania ruchem pociągów, oraz dla lepszego informowania podróżnych. Obiekty zostały przystosowane do potrzeb osób z problemami w poruszaniu się. Efektem inwestycji jest wyższy standard techniczny, pozwalający na bezpieczne przewozy przy wyższych prędkościach, skrócenie czasu podróży i zwiększenie dostępności transportowej wschodnich województw, w tym również mniejszych miejscowości. Modernizacja linii kolejowych stworzyła też nowe możliwości dla rozwoju przewozów towarowych, stanowiących ekologiczną alternatywę dla transportu drogowego.
W najbliższych latach tego typu inwestycje kolejowe w Polsce Wschodniej będą kontynuowane. Program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej na lata 2021-2027 przewiduje ponad 3 mld zł na dalszy rozwój kolei. Inwestycje będą realizować PKP PLK S.A. (zarządca infrastruktury liniowej) i PKP S.A. (zarządca infrastruktury dworcowej).
Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej
Program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) to kontynuacja wsparcia rozwoju wschodnich województw naszego kraju: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego oraz regionalnej części województwa mazowieckiego (bez Warszawy i 9 otaczających ją powiatów). Program jest dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i służy utrwaleniu warunków sprzyjających konkurencyjności gospodarki oraz wyższej jakości życia w Polsce Wschodniej.
Z programu dofinansowywane są inwestycje w małych i średnich firmach, projekty związane z adaptacją miast do zmian klimatu, rozwojem zeroemisyjnej mobilności miejskiej, ochroną bioróżnorodności, rozwojem inteligentnych sieci dystrybucji energii, zwiększaniem dostępności kolejowej i drogowej oraz rozwojem zrównoważonej turystyki. Budżet programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej na lata 2021-2027 wynosi 2,65 mld euro.