Zakończyła się realizacja dwóch pierwszych projektów w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej, wdrażających inteligentne sieci elektroenergetyczne. To jednocześnie pierwsze zakończone inwestycje w programie.
Projekty zostały zrealizowane przez PGE Dystrybucję S.A. - operatora systemów dystrybucji energii i dotyczyły infrastruktury sieci energetycznych w woj. świętokrzyskim i mazowieckim. Ich łączna wartość to ponad 151 mln zł, z czego blisko 92 mln zł to dofinansowanie z Unii Europejskiej.
Dzięki wsparciu z Funduszy Europejskich, w woj. świętokrzyskim rozbudowano główne punkty zasilania: w Kielcach, Końskich oraz Kazimierzy Wielkiej. W woj. mazowieckim zbudowano stację w Kranosielsku oraz rozbudowano istniejącą już stację w Wyszkowie. Po modernizacji stanie się ona węzłem energetycznym dla terenów zasilanych m.in. z Małkini, Baczek, Radzymina i Ostrowi Mazowieckiej. Jest to szczególnie ważne dla linii wysokiego napięcia kierującej się w stronę Baczek, będącej podstawowym źródłem mocy dla obiektów obsługujących ruch na linii kolejowej Rail Baltica.
Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej wspierają inteligentne sieci energetyczne „smart grid”
Zrealizowane inwestycje dotyczą inteligentnych sieci energetycznych (z ang. smart grid). To sieci dystrybucyjne i powiązane z nimi wszelkie technologie informatyczno-telekomunikacyjne, które łączą działania każdej ze stron – wytwórców, dystrybutorów i odbiorców energii elektrycznej.
Nowoczesne, inteligentne systemy dystrybucji energii dają m.in. możliwość bilansowania ilości energii w sieci, co przekłada się na sprawność podłączania rozproszonych odnawialnych źródeł energii (OZE). Inteligentne sieci gwarantują także wyższe bezpieczeństwo dostaw energii, bo są mniej awaryjne i generują mniej strat przesyłowych niż przestarzała infrastruktura. Inwestycje w infrastrukturę elektroenergetyczną przyczynią się również do poprawy parametrów dostarczanej energii elektrycznej, pozwolą podnieść stabilność i pewność dostaw prądu.
Realizacja inwestycji w rozwój inteligentnej sieci dystrybucji energii jest dużym krokiem w kierunku przejścia na gospodarkę niskoemisyjną w Polsce Wschodniej – pozwoli zwiększyć udział OZE w tzw. miksie energetycznym. To oznacza bardziej zieloną energię na potrzeby dalszej elektryfikacji transportu (kolei, elektromobilności w miastach i nie tylko) oraz rozwoju przedsiębiorstw (w tym przemysłu 4.0.). Wsparcie infrastruktury energetycznej w Polsce Wschodniej jest obecnie również szczególnie istotne dla budowania odporności w kontekście bezpieczeństwa energetycznego Polski i zagrożeń wynikających z konfliktu zbrojnego na Ukrainie.
Trzeci nabór w 2025 roku
Dotychczas w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej przeprowadzono dwa nabory wniosków o dofinansowanie projektów w obszarze dystrybucji energii. Zawarto 10 umów na łączną kwotę 686 mln zł dofinansowania ze środków Unii Europejskiej. W kwietniu br. zostanie ogłoszony kolejny nabór z planowanym budżetem 200 mln zł. Nabór przeprowadzi Ministerstwo Klimatu i Środowiska – Instytucja Pośrednicząca w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej.
Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej
Program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej to kontynuacja wsparcia dla wschodnich województw, aby przyspieszyć ich rozwój. Program jest finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program będzie służył utrwaleniu warunków sprzyjających konkurencyjności gospodarki oraz wyższej jakości życia w sześciu województwach Polski Wschodniej: warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim, świętokrzyskim, podkarpackim oraz mazowieckim (bez Warszawy i otaczających ją powiatów).
Z programu dofinansowywane są projekty nastawione na rozwój biznesu, adaptację miast do zmian klimatu, rozwój niskoemisyjnej mobilności miejskiej, ochronę bioróżnorodności, rozwój inteligentnych sieci dystrybucji energii, zwiększenie dostępności kolejowej i drogowej oraz rozwój zrównoważonej turystyki. Budżet programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej na lata 2021-2027 wynosi 2,65 mld euro.