Nowoczesne technologie ułatwiają nam wszystkim życie. A osobom z niepełnosprawnościami dają często szansę na większą samodzielność. Przykładem może być urządzenie, które stworzyła spółka Imago z Białegostoku. Dla niewidomych i słabowidzących jest ono jak osobisty asystent.
Wiele funkcji w jednym – tak można opisać kluczową zaletę systemu Custos. Przez półtora roku zespół badawczy wymyślał i testował techniczne rozwiązania, by jak najlepiej odpowiedzieć na potrzeby przyszłych użytkowników. Z tym wyzwaniem zmierzyli się specjaliści m.in. od informatyki, elektroniki i sztucznej inteligencji.
Ich pionierskie prace umożliwiły Fundusze Europejskie. A konkretnie – wsparcie Platform startowych w Programie Polska Wschodnia. Osoby z pomysłem na biznes mogły liczyć na pomoc w założeniu firmy i stworzeniu jej modelu biznesowego. Następnie najbardziej innowacyjne i obiecujące start-upy otrzymywały dotację na wprowadzenie swojego produktu na rynek, rozpoczęcie sprzedaży i dalszy rozwój. Dziś tego typu wsparcie oferuje program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej.
Szkiełko i oko
Osobisty asystent, jakim jest Custos, pozwala niewidomym poruszać się po mieście i samodzielnie wykonywać szereg czynności. Jak działa? Mózg systemu, czyli urządzenie ze sztuczną siecią neuronową, znajduje się w torbie na ramię. Łączy się ono z okularami wyposażonymi w kamerę oraz ze specjalną koszulką z wszytymi elementami wibrującymi. Kamera obserwuje najbliższe otoczenie, a rejestrowany obraz przesyła do mikrokomputera w torbie, który go interpretuje.
fot. Imago
Następnie do użytkownika dociera komunikat. W zależności od tego, jak jest złożony, odbywa się to na dwa sposoby. To sygnały haptyczne (wibracje) o określonym znaczeniu, np. „skręć w lewo” i „zatrzymaj się”. Wysyła je wspomniana wcześniej koszulka haptyczna. Odczucie jest podobne jak przy wibracjach smartfonu. Jeśli zaś komunikat jest złożony, np. „masz dwie osoby po lewej”, asystent głosowy przekazuje go słownie. Użytkownik słyszy informację w głośniku wbudowanym w okulary.
Z urządzenia korzysta na razie jedna niewidoma osoba. To Emilia Pasyńczuk, która niedawno ukończyła pedagogikę specjalną na Uniwersytecie Białostockim. Z entuzjazmem przystąpiła do współpracy z zespołem badawczo-rozwojowym Imago. Jako testerka Custosa jest nieocenionym źródłem wiedzy o potrzebach osób niewidomych.
fot. Imago
"Ta niezwykle ważna inicjatywa z pewnością poprawi jakość naszego życia. Stwarza ogromną szansę na otwarcie nam drzwi do dostępnego świata w przyszłości" – mówi pani Emilia.
Do usług!
Jak działanie systemu wygląda w praktyce? Trochę jak GPS w samochodzie.
"Przypuśćmy, że Emilia chce znaleźć sklep spożywczy w pobliżu. Mówi „pilot”, a następnie „nawigacja”. I wtedy asystent pyta: „Dokąd chcesz iść?”. Gdy usłyszy jej odpowiedź, za pomocą geolokalizacji namierza obiekt i informuje np.: „Najbliższy sklep spożywczy jest w odległości 400 kroków. Czy chcesz rozpocząć nawigację?”. Jeśli Emilia to potwierdzi, Custos mówi np.: „Obróć się w prawą stronę i idź do przodu”. Odległości podaje w krokach, bo taką miarą posługują się osoby z niepełnosprawnością wzroku" – opisuje Krzysztof Matuk, pomysłodawca systemu.
W sklepie urządzenie podpowiada, co znajduje się na półkach, i pomaga znaleźć poszukiwany produkt. Na przystanku daje znać, jakiej linii autobus podjeżdża do zatoczki. Czyta – i to nie tylko krótkie teksty, ale też książki oraz gazety.
"Rozpoznaje kolory i nominały banknotów. Opisuje otoczenie, wykrywa przeszkody, prowadzi po trasach znanych i nowych" – wylicza kolejne zalety pani Emilia.
Cel: niezależność
Oprócz pani Emilii urządzenie testował także pan Hubert. Obydwoje zgłaszali sugestie, co należałoby ulepszyć.
"Jedna z uwag dotyczyła tego, że zbyt długo czeka się na potwierdzenie przez asystenta głosowego, że system zrozumiał polecenie. Poprawiliśmy to. Dodaliśmy też m.in. funkcję podpowiadania, jakie części garderoby pasują do siebie pod względem koloru" – mówi przedstawiciel firmy Imago.
Dzięki Custosowi niewidomi mogą zrezygnować z laski czy specjalnych aplikacji w smartfonie. Nowe urządzenie ma znacznie więcej zalet.
"Nasz zespół chce podnieść jakość życia tych osób. By mogły samodzielnie chodzić do szkoły czy do pracy albo pójść na spacer bez określonego celu. Robić zakupy, korzystać z komunikacji miejskiej czy zwyczajnie wybierać dla siebie ubrania. W jak największym stopniu być niezależne" – podsumowuje Krzysztof Matuk.
Oferta dla Ciebie
Chcesz uruchomić innowacyjny biznes w Polsce Wschodniej? Skorzystaj z pomocy Platform startowych dla nowych pomysłów. Możesz złożyć wniosek do czerwca 2027 r. Więcej informacji na stronie: www.platformystartowe.gov.pl
***
Start-up Imago sp. z o.o. zdobył ponad 920 tys. zł z Programu Polska Wschodnia. Pozwoliło mu to zrealizować projekt „Custos – system świadomości otoczenia dla osób niewidomych i słabowidzących”.
Artykuł pochodzi z Biuletynu eFEkty nr 15/64, autor: Agata Rokita. O tych i innych projektach, które powstały dzięki wsparciu Funduszy Europejskich przeczytacie w Biuletynie eFEkty.